موزه ها و مراکز هنری ترکی و اسلامی

استانبول

موزه هنرهای ترکی و اسلامی

موزه هنرهای ترکی و اسلامی، اولین موزه ترکیه است که مختص هنرهای ترکیه و جهان اسلام می باشد. پایه و اساس این موزه به پایان قرن ۱۹ میلادی بر می گردد و در سال ۱۹۱۳ تاسیس شد. این موزه در ساختمان آشپزخانه عمارت و مسجد سلیمانیه که یکی از مهم ترین آثار معمار سینان است، برای بازدید عموم گشوده شد. در آن زمان به عنوان موزه اوقاف اسلامی شناخته می شد. هنگامی که جمهوری ترکیه تأسیس شد، نام این موزه به موزه هنرهای ترکی و اسلامی تغییر پیدا کرد. این موزه در سال ۱۹۸۳ به کاخ ابراهیم پاشا منتقل شد. این ساختمان که قبلاً کاخ پارگالی ابراهیم پاشا از وزرای دربار سلطان سلیمان یود، یکی از مهم ترین نمونه های معماری متمدن دوران عثمانی در قرن ۱۶ میلادی به حساب می آید. این کاخ در ناحیه غربی هیپودروم قسطنطنیه قرار دارد که تاریخ آن به سده های اولیه دوران مغولان بازمی گردد.

موزه هنرهای ترکی و اسلامی در سال ۱۹۸۴ برنده جایزه ویژه هیئت داوران یونسکو شد و از سوی شورای اروپا - یونسکو به خاطر افزایش تجربه خود در مورد کودکان مفتخر به دریافت جایزه شد. موزه هنرهای ترکی و اسلامی با آثاری غنی، یکی از مهمترین موزه های هنری جهان اسلام در تمام ادوار بوده است. مجموعه آثار باشکوه آن به بیش از ۴۰۰ هزار اثر میرسد. بخش فرش موزه هنرهای ترکی و اسلامی غنی ترین مجموعه فرش جهان را تشکیل می دهد. در این حوزه آنقدر شهرت پیدا کرده که طی سالهای متوالی از آن بعنوان موزه فرش جهان یاد شده است. در کنار فرش های کمیاب مربوط به دوران سلجوقیان، این موزه دارای انواع سجاده، فرش هایی با نقوش چهره حیوانات مربوط به قرن ۱۵ و فرش های بافته شده در منطقه آناتولی بین قرن های ۱۵ تا ۱۷ می باشد که در دنیای غرب به فرش هلباین معروف است. این فرشها بخاطر به تصویر کشیدن نقاشی های هانش هلباین پسر معروف شده اند. این آثار گرانبها از اشکال هندسی یا خط کوفی الهام گرفته اند و با ارزش ترین بخش مجموعه فرش را تشکیل می دهند.

مجموعه فرش موزه هنرهای ترکی و اسلامی با فرش های از نواحی ایران و قفقاز، فرش های منطقه اوشاک که شهری در منطقه داخلی اژه میباشد و فرشهای کاخ نشینی، غنی شده است. این مجموعه یک مکان مرجع، برای همه اندیشمندان و محققان در هنر قالی بافی است.

بخش خوشنویسی و خطاطی قرآن ها بخش بزرگی از مجموعه نسخ خطی موزه هنرهای ترکی و اسلامی را تشکیل می دهد که قدمت آن ها به قرن ۷ تا ۲۰ میلادی می رسد و منشا آنها از منطقه جغرافیایی بزرگی که اسلام در آن گسترش یافته می باشد. در این بخش به غیر از قرآن، نسخ خطی بر روی موضوعات گوناگونی وجود دارد که هم از نظر سبک های خطاطی و خوشنویسی و هم از نظر طراحی جلد کتاب بسیار درخور توجه میباشند.احکام امپراتوری، احکام حاوی امضای سلاطین عثمانی و نمونه هایی از کتاب مقدس مینیاتوری ترکیه و ایران، موزه هنرهای ترکی و اسلامی را به یکی از مهم ترین و جالب ترین موزه های جهان تبدیل کرده است.بخش نجاری: مهم ترین قسمت در بخش مجموعه صنایع چوبی، نمونه های چوبی مربوط به منطقه آناتولی است که از سده های ۹ و ۱۰ میلادی به جای مانده اند. علاوه بر آثار منحصر به فرد برجای مانده از سلجوقیان آناتولی و خوانین آناتولی، موارد جالب دیگری همچون حکاکی روی چوب، مروارید، عاج و لاک پشت ها در دوره عثمانی، خاتم کاری، حکاکی بر روی رهن قرآن و جاکتابی وجود دارند که از جمله نمونه های منحصر به فرد در هنر صنایع چوبی بشمار میروند.بخش سنگ بری: موزه هنرهای ترکی و اسلامی آثار سنگی از دوران اموی، عباسی، مغول، سلجوقی و عثمانی را در خود جای داده است. برخی از این آثار سنگ فرش هایی تزیینی هستند که چهره بینندگان را منعکس می کنند و بر روی همه آنها نوشته هایی حکاکی شده است. این بخش شامل نمونه های منحصر به فرد و با کیفیت بالا از سنگ تراشی های دوره سلجوقی است. سنگ قبرهایی با صحنه های شکار و موجودات افسانه ای مانند اسفنوکس، گریفین و اژدها؛ سنگ تراشی اولیه با خط کوفی که ​​بعدها توسط خوشنویسان عثمانی به کتیبه هایی تبدیل شده اند.

در بخش سرامیک و شیشه بیشتر آثار سرامیکی در حفاری های انجام شده در سال های ۱۹۰۸ تا ۱۹۱۴ در سامرا واقع در عراق امروزی، رقه و حلب واقع در سوریه امروزی و کشان در ترکیه امروزی اکتشاف به عمل آمده اند.

مجموعه موزه به بازدیدکنندگان این فرصت را می دهد که اولین آثار سرامیکی دوران اسلامی را ببینند و تحسین کنند. بخشهای مهم این مجموعه شامل نمونه هایی از کاشی، سرامیک و موزاییک ها، محراب ها و دیوارهای مربوط به خوانین آناتولی و دوره سلجوقیان و تزئینات گچی از کاخ قلیچ اصلان در قونیه میشود. سنت کاشی کاری و هنر سرامیک عثمانی از گذشته تا به امروز با سرامیک های کوتاهیه و چناق قلعه ادامه دارد.بخش فلزکاری

بخش فلزکاری با نمونه های منحصر به فردی از امپراتوری بزرگ سلجوقی آغاز می شود. این مجموعه شامل هاون، ظروف بخوری، آفتابه هایی با آبریز بلند، آینه ها و درب های نقره ای مسجد جامع جیزره و شمعدان های تزیین شده با نمادهای سور فلکی و سیارات در قرن ۱۴ میلادی میشود. در میان آثار فلزکاری عثمانی مربوط به قرون ۱۶ الی ۱۹ که در موزه به نمایش گذاشته شده است، آثاری از قبیل فلزکاری نقره و برنجی، تاج های مزیّن شده با سنگ های گرانبها، شمع دانیها، بطریهای گلاب، اسپند دان ها و آفتابه و لگن ها وجود دارد.بخش اتنوگرافی: این جدیدترین بخش از موزه است و در آن مجموعه ای از فرشها و گلیم های مناطق مختلف آناتولی جمع آوری شده است. آثاری از هنر بافندگی با نخ های پشمی رنگرزی شده از قبیل بافندگی عمومی و زیبا، لباس های محلی، کالاهای خانگی، صنایع دستی و چادر به بازدیدکنندگان ارایه می شود.

موزه هنر خوشنویسی ترکیه

موزه هنر خوشنویسی ترکیه در ساختمانی قرار دارد که قبلاً به عنوان مدرسه بایزید دوم شناخته می شده است. این ساختمان بین سال های ۱۵۰۶ تا ۱۵۰۸ ساخته شده است. این مجموعه شامل ۳۱۲۱ قطعه است که عمدتاً منعکس کننده هنرخوش نویسی اسلامی است. همچنین آثاری از مینیاتورها، سنگ کاری ها و شیشه کاری ها وجود دارد. این موزه این فرصت را به بازدیدکنندگان می دهد تا با شکل استادانه مهرها و امضای سلاطین عثمانی که به طغرا معروف هستند، آشنا شوند.

موزه هنرهای اسلامی (کاخ سرامیکی)

موزه هنرهای اسلامی (کاخ سرامیکی) یکی از سه موزه باستان شناسی استانبول میباشد. کاخ سرامیکی به سفارش سلطان محمد دوم در سال ۱۴۷۲ ساخته شد. یکی از قدیمی ترین سازه های معماری تمدن عثمانی در استانبول بشمار میرود و زمانی بخشی از باغ های خارجی کاخ توپ قاپی بوده است. این ساختمان بین سال های ۱۸۷۵ تا ۱۸۹۱، قبل از بازسازی، به عنوان موزه امپراتوری مورد استفاده قرار گرفته است. درب های کاخ سرامیکی در سال ۱۹۵۳ به عنوان موزه هنر ترکی و اسلامی به روی عموم گشوده شد و نمونه های زیادی از کاشی های منطقه ایزنیک و سفال های مربوط به دوران سلجوقیان را در خود جای داده است.

موزه خانم صدبرگ

موزه خانم صدبرگ در قرن نوزدهم تاسیس شد که متشکل ازدو ویلای چوبی جداگانه می باشد. این مجموعه موزه به سرعت رشد کرد و امروزه شامل بیش از ۲۰ هزار اثر را در خود جای داده است. بخش هنر ترکی-اسلامی شامل نمونه هایی از هنر اسلامی، هنر سلجوقیان، هنر ایوبی و مغولی، هنرهای تیموری و صفوی و هنر دوره عثمانی است.

نمایشگاه هنر ترکی-اسلامی با اتاقی در طبقه اول که آثاری از قبیل آثار فلزی، سرامیکی و شیشه ای از ادوار سلجوقیان، ایوبی ها، مغول ها، تیموریان و صفویان به نمایش گذاشته می شود، آغاز می شود.

مجموعه سرامیک های ایزنیک موزه خانم صدبرگ یکی از مجموعه های غنی در جهان است. این مجموعه توسعه هنر سرامیکی ایزنیک را از پایان قرن ۱۵ تا اواسط قرن ۱۷ به زیبایی نشان می دهد. دستاوردهای هنر سرامیکی عثمانی بین قرن های ۱۸ تا ۲۰ در نمایشگاههایی که سرامیک های کوتاهیه و چناق قلعه به نمایش گذاشته می شوند، دیده می شود.

آثار نقره ای با طغرا و منبت کاری از برجسته ترین آثار این موزه هستند. آثار خوشنویسی برخی از برجسته ترین خطاطان دوره عثمانی، در طبقه دوم بخش موزه ترکی و اسلامی به نمایش گذاشته شده است.

همچنین در طبقه دوم، نمونه های برجسته ای از پارچه بافی، گلدوزی و یک مجموعه غنی از لباس های زنانه مربوط به دوره عثمانی یافت می شود. همچنین سنت ها و آداب و رسوم عثمانی مانند شب های حنا بندان، حمام عروس، سنت های زایمان و ختنه سوران به صورت سرگرمی و آموزشی به بازدیدکنندگان معرفی می شود.

موزه تاریخ علم و صنعت اسلامی در استانبول

موزه تاریخ علم و صنعت اسلامی در استانبول نقشه های متعددی از ابزارهای علمی خلق شده توسط دانشمندان مسلمان را در بین قرن های نهم تا شانزدهم نشان می دهد. بیشتر این نقشه ها توسط مؤسسه تاریخ علوم عربی-اسلامی در دانشگاه یوهان ولفگانگ گوته در فرانکفورت ترسیم شده اند. نسخه ها و نقشه ها بر اساس توصیف و تصاویر موجود در منابع مکتوب و برخی از آثار اصلی بازمانده ساخته شده اند. بازدیدکنندگان با نقشه هایی از جمله نقشه های مربوط به معادن، فیزیک، ریاضیات/هندسه، شهرسازی و معماری، اپتیک، شیمی و جغرافیا روبرو می شوند.

برخی از نقشه ها ی متعلق به اختراعات که در این موزه خواهید دید عبارتند از:

- یک نسخه از نقشه جهان که محمد الادریسی بر اساس نقشه خلیفه وقت یعنی مأمون ترسیم کرده است.

- ساعت مکانیکی تقی‌الدین شامی که در سال ۱۵۵۹ ساخته شده است.

- ساعت فیلی که توسط دانشمند و ساعت ساز اهل امپراتوری عثمانی یعنی بدیع‌الزمان جزری (به سال ۱۲۰۰) طراحی شده است.

- صور فلکی ابوسعيد سيجزي

- سپهر آسمانی عبدالرحمن صوفی.

- ستاره یاب ابو محمود خجندی (الخجندی).

- مقیاس های آل خزینی از قرن ۱۲.

- دانشنامه پزشکی ابن سینا (کتاب قانون ابن سینا).

- بازسازی جهان بزرگ از زمان خلیفه مأمون در قرن نهم.

بورسا

موزه هنرهای اسلامی و ترکی

موزه هنرهای ترکی و اسلامی بورسا در محل سابق دانشکده مسجد سبز (یشیل جامع) قرار دارد که به دستور سلطان محمد اول امپراتور وقت عثمانی در سال ۱۴۱۹ ساخته شده است. نام «مسجد سبز» از تزئینات کاشی کاری داخلی سبز و آبی رنگ آن آمده است. این مسجد هم اکنون یک مقصد توریستی محبوب در بورسا است و به عنوان میراث جهانی یونسکو شناخته شده است.

این موزه شامل نمونه هایی از کاشی و سرامیک از دوره های سلجوقیان، خوانین آناتولی و عثمانی (ایزنیک، کوتاهیه)، چوب کاری، کنده کاری و آثار منبت کاری شده، نمونه هایی از هنر فلزی ترکیه و دیگر آثار فلزی و سکه های مربوط به دوران سلجوقیان و عثمانی است. غذاها و لباس های سنتی ترکی نیز در اینجا گنجانده شده است.

قونیه

مدرسه قره تای

از سال ۱۹۵۵به بعهد از این بنا بعنوان موزه کاشی کاری سلجوقیان استفاده شده است. این بنا در سال ۱۲۵۱ بعنوان مدرسه قره تای در دوران سلجوقیان ساخته شد. مدرسه قره تای شاهکاری از سنگ کاری و هنر سرامیک است و به همین دلیل یک محیط مناسب برای موزه بشمار میرود. بازدید از اینجا یکی از نکات برجسته سفر به ترکیه است. جلوه بصری خیره کننده کاشی های فیروزه ای، نیلی و مشکی که تزئین گره های این گنبد عظیم را رقم می زند، نفس گیر است.

موزه مولانا

درویش لژ (خانقاه دراویش که در حال حاضر به عنوان موزه استفاده می شود قبلا باغ گل رز یک کاخ سلجوقی بوده است. به حیاط موزه از طریق درویشان قاپیسی (دروازه دراویش) میتوان دسترسی داشت. در ضلع های شمالی و غربی حیاط سلول های انزوای دراویش وجود دارد.

حیاط با فضای خاص خود توسط آبنمایی سقفی تزیین شده که به فرمان سلطان سلیم اول در سال ۱۵۱۲ بنا نهاده شده است. در اینجا میتوانید استخر شب عروس مولانا که اشاره به روز عروسی و یا تجدید دیدار با محبوب خود پس از مرگ را دارد و چشمه ای که در قسمت شمالی دربار قرار دارد مشاهده کنید.